Postępowanie upadłościowe w Polsce to proces, który dotyka zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa. W ostatnich latach, w związku z dynamicznymi zmianami w gospodarce oraz skutkami pandemii COVID-19, liczba wniosków o ogłoszenie upadłości wzrosła. W 2024 roku zarejestrowano wzrost o 20% w porównaniu do roku 2023, co skłania do refleksji nad mechanizmami regulującymi ten skomplikowany proces. W niniejszym artykule przybliżymy, jak wygląda postępowanie upadłościowe w Polsce, jakie są jego etapy oraz jakie prawa przysługują zarówno dłużnikom, jak i wierzycielom.
Czym jest postępowanie upadłościowe?
Postępowanie upadłościowe to procedura prawna mająca na celu zaspokojenie wierzycieli poprzez likwidację majątku dłużnika (w przypadku upadłości likwidacyjnej) lub restrukturyzację jego zobowiązań (w przypadku upadłości układowej). W Polsce regulacje dotyczące postępowania upadłościowego znajdują się w Ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe oraz w Ustawie z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne.
Rodzaje postępowań upadłościowych
W Polsce wyróżniamy dwa główne rodzaje postępowań upadłościowych:
-
Upadłość likwidacyjna
– polega na sprzedaży majątku dłużnika w celu zaspokojenia wierzycieli. Jest to najczęściej stosowana forma upadłości, gdy dłużnik nie ma możliwości dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.
-
Upadłość układowa
– pozwala na restrukturyzację długów i kontynuację działalności dłużnika. Wierzyciele mogą zgodzić się na zmianę warunków spłaty zobowiązań, co umożliwia dłużnikowi uniknięcie likwidacji.
Kto może złożyć wniosek o upadłość?
Wniosek o ogłoszenie upadłości mogą złożyć:
- Dłużnicy– zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa, które nie są w stanie regulować swoich zobowiązań.
- Wierzyciele– mają prawo złożyć wniosek o upadłość dłużnika, jeśli udowodnią, że dłużnik ma zaległości w spłacie zobowiązań.
Zgodnie z przepisami, dłużnik jest zobowiązany do złożenia wniosku o upadłość, gdy jego zobowiązania przekraczają możliwości ich spłaty.
Etapy postępowania upadłościowego
Postępowanie upadłościowe składa się z kilku kluczowych etapów, które przedstawiamy poniżej:
1. Złożenie wniosku
Wniosek o ogłoszenie upadłości składa się w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika (w przypadku osób fizycznych) lub siedzibę (w przypadku przedsiębiorstw). Wniosek powinien zawierać:
- dane dłużnika,
- opis sytuacji finansowej,
- listę wierzycieli,
- informację o majątku dłużnika.
2. Rozpoznanie wniosku
Po złożeniu wniosku sąd dokonuje jego analizy i może ogłosić upadłość, jeżeli dłużnik rzeczywiście znajduje się w stanie niewypłacalności. Sąd może również odmówić ogłoszenia upadłości, jeśli dłużnik nie spełnia wymogów formalnych.
3. Ogłoszenie upadłości
Jeżeli sąd podejmie decyzję o ogłoszeniu upadłości, wydaje postanowienie, które jest publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Od tego momentu dłużnik nie może podejmować działań mających na celu zbycie swojego majątku bez zgody syndyka.
4. Wyznaczenie syndyka
Sąd wyznacza syndyka, który zarządza majątkiem dłużnika. Syndyk ma obowiązek zabezpieczenia majątku oraz dokonywania jego wyceny.
5. Zaspokajanie wierzycieli
Syndyk przystępuje do sprzedaży majątku dłużnika, a uzyskane środki są dzielone pomiędzy wierzycieli zgodnie z kolejnością ich roszczeń.
Prawa dłużnika i wierzycieli
Prawa dłużnika
Dłużnik ma prawo do:
- Zgłaszania swoich roszczeń oraz uczestniczenia w postępowaniu.
- Otrzymania informacji na temat sytuacji finansowej oraz kroków podejmowanych przez syndyka.
Prawa wierzycieli
Wierzyciele mogą:
- Zgłaszać swoje roszczenia w odpowiednim terminie.
- Uczestniczyć w zgromadzeniach wierzycieli, gdzie podejmowane są kluczowe decyzje dotyczące postępowania.
Wnioski
Postępowanie upadłościowe w Polsce jest złożonym, ale istotnym procesem, który ma na celu nie tylko ochronę wierzycieli, ale również dawanie dłużnikom szansy na restrukturyzację i powrót na rynek. Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek jest inny, a efektywność postępowania w dużej mierze zależy od rzetelności informacji zawartych we wniosku oraz współpracy wszystkich stron zaangażowanych w proces. W obliczu rosnącej liczby upadłości w Polsce, znajomość procedur i praw przysługujących dłużnikom i wierzycielom staje się niezbędna do podejmowania świadomych decyzji finansowych.